by

๐’๐„๐Š๐Ž๐Œ๐’ ๐‡๐Ž ๐Ž๐๐† ๐๐‹๐€๐ ๐ˆ๐๐“๐„๐‘๐๐€๐’๐ˆ๐Ž๐๐€ฬ๐‹ ๐’๐„๐‘๐•๐ˆ๐’๐” ๐‡๐€๐Œ๐”๐“๐”๐Š ๐Š๐Ž๐Œ๐๐€๐“๐„ ๐‡๐Ž๐€๐— ๐๐Ž ๐๐‘๐Ž๐Œ๐Ž๐•๐„ ๐Ž๐๐‹๐ˆ๐๐„ ๐’๐„๐†๐”๐‘๐”

Hato-Udo – 09/12/2022, ๐’๐ž๐ค๐ซ๐ž๐ญ๐šฬ๐ซ๐ข๐ฎ ๐„๐ฌ๐ญ๐š๐๐ฎ ๐›๐š ๐Š๐จ๐ฆ๐ฎ๐ง๐ข๐ค๐š๐ฌ๐š๐ฎ๐ง ๐’๐จ๐ฌ๐ข๐šฬ๐ฅ, ๐Œ๐ž๐ซ๐ขฬ๐œ๐ข๐จ ๐‰๐ฎ๐ฏ๐ข๐ง๐š๐ฅ ๐๐จ๐ฌ ๐‘๐ž๐ข๐ฌ “๐€๐Š๐€๐‘๐€”, sai oradรณr ba iha “๐Š๐š๐ฆ๐ฉ๐š๐งฬƒ๐š ๐๐š๐ฌ๐ข๐จ๐ง๐šฬ๐ฅ ๐Š๐จ๐ฆ๐›๐š๐ญ๐ž ๐‡๐Ž๐€๐— ๐ง๐จ ๐๐ซ๐จ๐ฆ๐จ๐ฏ๐ž ๐ˆ๐ง๐ญ๐ž๐ซ๐ง๐ž๐ญ ๐’๐š๐ฎฬ๐๐š๐ฏ๐ž๐ฅ ๐ฅ๐ข๐ฎ ๐ก๐ฎ๐ฌ๐ข “๐’๐ž๐ง๐ฌ๐ข๐›๐ข๐ฅ๐ข๐ณ๐š๐ฌ๐š๐ฎ๐ง ๐‹๐ข๐ญ๐ž๐ซ๐š๐ฌ๐ข๐š ๐ƒ๐ข๐ฃ๐ข๐ญ๐šฬ๐ฅ ๐›๐š ๐ค๐จ๐ฆ๐ฎ๐ง๐ข๐๐š๐๐ž ๐ง๐จ ๐„๐ฌ๐ญ๐ฎ๐๐š๐ง๐ญ๐ž”, Sexta-feira neโ€™e, iha Sede Suku Foho-Aileko, Postu Administrativu Hatudo, Munisรญpiu-Ainaro.

๐Š๐š๐ฆ๐ฉ๐š๐งฬƒ๐š ๐๐š๐ฌ๐ข๐จ๐ง๐šฬ๐ฅ ๐Š๐จ๐ฆ๐›๐š๐ญ๐ž ๐‡๐Ž๐€๐— ๐ง๐จ ๐๐ซ๐จ๐ฆ๐จ๐ฏ๐ž ๐ˆ๐ง๐ญ๐ž๐ซ๐ง๐ž๐ญ ๐’eguro ๐ฅ๐ข๐ฎ ๐ก๐ฎ๐ฌ๐ข “๐’๐ž๐ง๐ฌ๐ข๐›๐ข๐ฅ๐ข๐ณ๐š๐ฌ๐š๐ฎ๐ง ๐‹๐ข๐ญ๐ž๐ซ๐š๐ฌ๐ข๐š ๐ƒ๐ข๐ฃ๐ข๐ญ๐šฬ๐ฅ neโ€™e servisu hamutuk ho Plan Internasional ba tempu naruk iha municipiu Aileu no Ainaro.

๐Œ๐ž๐ซ๐ขฬ๐œ๐ข๐จ ๐‰๐ฎ๐ฏ๐ข๐ง๐š๐ฅ ๐๐จ๐ฌ ๐‘๐ž๐ข๐ฌ “๐€๐Š๐€๐‘๐€”, hateten, iha era golabalizasaun agora la hanesan ho tempu uluk, iha tempu agora ema rona no simu informasaun lalais tanba ho plataforma dijitรกl sira tanba neโ€™e informasaun hotu iha pozitivu no negativu.

“Ita mak sai nain ba informasaun tenke utiliza plataforma dijitรกl ho kuidadu, se la kuidadu no fรณ informasaun negativu deit, ne sei la eduka sidadaun sira moris ho informasaun loos no kredivel, Periรณdu tempu ida ne’e, hanesan kultura foun ida la hanesan ho kultura tradisaun ida uluk, liuliu oinsรก,iha tradisaun komunika ba malu, liuhosi atitude hahalok ne’ebรฉ la hanesan”, Hateten AKARA

SEKOMS mรณs esplika kona-ba dadus ema ne’ebรฉ asesu ona ba Telemovel matenek (Smartphone) ho Internet. Maiรณria neโ€™ebรฉ utiliza internet nemak jovem foin sae sira. VII Governu Konstitusionรกl garante ba direitu ba asesu internet no online hanesan direitu foun ida sidadaun hotu hotu atu hetan, Governu la bandu sidadaun uza internet, maibรฉ Governu garantia asegura fasilita nafatin direitu foun ida ne’e, atu ema hotu bele uza internet.

Ho Seguro no saudavel ba humanismo. Governu mรณs prepara nia sidadaun liuhosi edukasaun sivika atu uza plataforma dijitรกl ho matenek, iha koรฑesimentu Skill, no labele uza sala, Hateten AKARA

Liu husi kampaรฑa literasia dijitรกl ida ne’e nia objetivu mak atu asegura orienta no halo diskusaun no hasa’e koรฑesimentu, para sidadaun hotu hotu, inklui Timor-Leste iha direitu ba uza internet. Tanba ne’e Governu nafatin koopera ho Parseiru sira hanesan Organizasaun Noun Governamentรกl Plan Internasionรกl, hodi prepara sidadaun sira iha pensamentu kapasidade no matenek.

SEKOMS mรณs husu ba Inan Aman sira atu iha responsabiliza, ba oan sira wainhira utiliza internet ho pozitivu no kontiรบdu ne’ebรฉ pozitivu.

Iha fatin Hanesan Diretรณra ONG Plan Internasionรกl, Diliana Ximenes hateten dala barak labarik feto sira mak sai vitima ba violรฉnsia liuhosi uza plataforma dijitรกl. ONG Plan Internasionรกl hamutuk ho Governu liuhosi SEKOMS, nafatin hala’o kampaรฑa Nasionรกl Kombate HOAX no Promove Internet Saรบdavel ba Komunidade, Familia no Estudante Sira hodi hasa’e koรฑesimentu inan aman sira atu orienta no responsabiliza oan sira banhira uza Plataforma dijitรกl ho matenek.

Entertantu Pe. Eugenio Redentor, mรณs esplika katak, Uma Kreda iha obrigasaun morรกl fรณ hanoin nafatin kona-ba ema uza plataforma dijitรกl, tanba iha informasaun pozitivu no negativu. Tanba ne’e uma kreda katolika nafatin fo hanoin sarani hotu hotu uza Internet ho konsiรฉnsia no matenek.

Iha fatin hanesan Reprezentante Administradรณr Postu Administrativu Hatu-Udo, agradese ba SEKOMS no ONG Plan Internasionรกl ne’ebรฉ ho inisiativa hala’o kampaรฑa nasionรกl ida ne’e, hodi eduka nafatin komunidade sira hanesann Inan Aman, atu bele kompriende diak kona-ba Internet saudavel ou online Seguro no bele hatene buka informasaun, hapara lia bosok iha komunidade sira nia leet liuliu iha suku Foho-Aileko.

“๐Š๐š๐ฆ๐ฉ๐š๐งฬƒ๐š ๐๐š๐ฌ๐ข๐จ๐ง๐šฬ๐ฅ ๐Š๐จ๐ฆ๐›๐š๐ญ๐ž ๐‡๐Ž๐€๐— ๐ง๐จ ๐๐ซ๐จ๐ฆ๐จ๐ฏ๐ž ๐ˆ๐ง๐ญ๐ž๐ซ๐ง๐ž๐ญ ๐’๐š๐ฎฬ๐๐š๐ฏ๐ž๐ฅ ๐ฅ๐ข๐ฎ ๐ก๐ฎ๐ฌ๐ข “๐’๐ž๐ง๐ฌ๐ข๐›๐ข๐ฅ๐ข๐ณ๐š๐ฌ๐š๐ฎ๐ง ๐‹๐ข๐ญ๐ž๐ซ๐š๐ฌ๐ข๐š ๐ƒ๐ข๐ฃ๐ข๐ญ๐šฬ๐ฅ ๐›๐š ๐ค๐จ๐ฆ๐ฎ๐ง๐ข๐๐š๐๐ž, ๐…๐š๐ฆ๐ข๐ฅ๐ข๐š ๐ง๐จ ๐„๐ฌ๐ญ๐ฎ๐๐š๐ง๐ญ๐ž”, ne’e servisu hamutuk ho ONG Plan Internasionรกl halo kooperasaun servisu ho SEKOMS hodi realiza kampaรฑa ida ne’e, partisipa masimu husi, Autoriedade Lokรกl, Komandante PNTL Eskuadra Hatu-Udo, Inan aman, Juventude no Estudante, Funsionรกriu SEKOMS no funsionariu ONG Plan Internasionรกl.

Comment

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

News Feed