ESKOLA LERE ANAN TIMOR SIMU, SEKOMS HO VIVA DR. “AKARA”.
Laútem, 18-03-2023, Atu minimiza lia falsu (HOAX),dezakredita informasaun Sabadu ne’e, Sekretaria Estadu ba Komunikasaun Sosiál, Hala’o Kampaña Nasionál Kombate HOAX no Promove Internet Saúdavel, Liu husi Sensibilizasaun Literasia Dijitál, ba Estudantes Sekundáriu Jerál Lere Anan Timor, Postu Administrativu Lospalos.
Antes hakat tama ba salaun neébé maka prepara husi Eskola Sekundáriu Jerál Lere Anan Timor, Estudantes hamutuk ho manorin sira simu ho tebedai, dansa no formatura hodi hakilar Viva Sekretaria Estadu ba Komunikasaun Sosial., Viva Dr. Mericio AKARA, viva Eskola Lere Anan Timor.
Objetivu husi Kampaña Nasionál Kombate HOAX no Promove Internet Saúdavel, Liu husi Sensibilizasaun Literasia Dijitál maka oinsa atu nafatin apelu ba estudantes Eskola Secundario Lere Anan Timor atu bele utiliza plataforma dijitál ho pensamentu kritiku no matenek tamba era agora era dijitál.
Husi Plataforma oin oin ne’ebé dadaun ne’e ejiste iha Timor leste, Mak Estadu iha hanoin oinsa atu kontrola sidadaun sira hodi utiliza Internet ba buat ne’ebé Pozitivu no Benefisiu ba Futuru.
Tuir Sekretáriu Estadu ba Komunikasaun Sosiál, Merício Juvinal dos Reis “AKARA” hateten, VIII Governu lideradu husi, Jenderal Taur Matan Ruak, liu husi SEKOMS, nafatin tau prioridade ba Kampaña Nasionál Kombate HOAX no Promove Internet Saúdavel, Liu husi Sensibilizasaun Literasia Dijitál, hodi prepara sidadaun hotu, liu-liu estudantes sira no prepara aan ho matenek wainhira utiliza plataforma dijital ho saudavel no seguru, tamba internet iha informasaun pozitivu no negativu tamba neé, VIII Governu nia papel maka oinsá utiliza internet ba umanidade ( intenet for humanity) ho saudavel.
“Governu hanoin sei la hapara Transformasaun Dijitalizasaun, maibé Governu Nia hanoin hakarak prepara nia sidadaun sira, tanba iha erá sira hanesan ne’e sidadaun sira tenki uza internet ho Pozitivu. Agora Dadaun mundu mós tama ona iha era diplomasia dijitál, tanba ba sidadaun ne’ebé iha Kanal Youtube, Facebook, Instragram, Tiktok ne’e bele promove ona potensia Laútem nomos Timor nian, Konta tuir istória Laútem no poténsia Timor Leste nian ba Mundu, entaun ho Era Dijitál ida ne’e sidadaun sira bele asume ona kna’ar ida ne’e, hateten “AKARA”.
Uza Dijital Promove Kreatividade potensiál suku no aldeia nian, Munisípiu toó nasionál para ema hotu bele hatene, Turista no Investores sira bele mai loke kampu servisu iha ita nia rai, ida nemak susesu ne’ebé sidadaun bele halo, wainhira hola parte iha Diplomasia Digitalizasaun, Hateten “AKARA”
Plataforma dijitál sei la ses husi infraestrutura internet, entaun Governu sei asegura nafatin direitu ida ne’e, maibé Governu mós desenvolve ona projetu Cabo Submarinu husi nasaun Australia mai Timor Leste nomós emprezariu Timor Oan lubuk ida komesa ona atu investe iha Cabo Submarinu husi nasaun Singapore mai Timor Leste, neé sinal katak iha futuru kustu no rede ba internet iha Timor Leste sei diak liu no baratu, Hateten “AKARA”.
Governu nia hakarak mak sidadaun Timor-Leste, hotu hotu iha kapasidade, skill utiliza média sosiál ho pozitivu no matenek, hodi promove rai ida ne’e, e sai mós diplomata, no promove ba nasaun no mundu kona-ba Dezenvolvimentu Timor nian, Hateten ‘’AKARA”.
Governante ne’e mós kontente durante sensibilizasaun literasia dijitál ba eskola sira ne’e, tuir nia observasaun katak, estudante sira komesa iha ona pensamentu kritiku no matenek hodi koa’lia kona-ba utiliza dijitálizasaun.
SEKOMS durante hala’o ona sensibilizasaun literasia dijitál ba Munisípiu 7 iha teritóriu Timor-Leste hanesan, Munsípiu-Dili, Lospalos, Aileu, Ermera, Ainaro, Manufahi no Liquica nomos ba Eskola Sekundaria Katolika no Sekundária Jerál no Vokasional hamutuk 18, kada Sensibilizasaun partisipante husi Estudante no Profesor/a mais menus hamutuk 250 pesoas kasa Eskola.
Entertanu Konsileiru Konsellu Imprensa, Amito Araújo Qonusere, hateten katak, Promove Liberdade Imprensa no Liberdade Espresaun iha ambitu transformasaun dijitál iha Timor-Leste preve iha Konstituisaun RDTL asegura liberdade imprensa no liberdade espresaun hakerek, iha artigu 40/41 asegura liberdade fo espasu ba ema hotu atu espresa nia liberdade.
Lider otas nurak neé salienta tan katak KI nafatin kopera ho SEKOMS hodi fahe informasaun liu husi Kampaña Nasionál Kombate HOAX no Promove Internet Saúdavel, Liu husi Sensibilizasaun Literasia Dijitál ne’ebé durante ne’e lao ona.
KI nafatin tau matan ba média dijitál sira ne’ebé maka produs notisia hodi lases husi kode etika jornalista tanba neé KI sei nafatin kontrolu husi média no produtu husi jornalista sira.
Reprezentante Country Diretór Plan Internasional, Ramalho Bareto reforsa, hatete katak, Iha tinan 2021 ita haree katak, iha 578 ne’ebé mak utiliza Facebook barak ne’e persentajen karik bele dehan 80%, tuir fali mak Whatsap 197 ne’ebé mak utiliza Whatsap, iha YouTube iha 195, TikTok 67, Messenger 35, Tuiter 17, Instagram 35.
Ba sira ne’ebé mak uza plataforma ha’u mensiona iha ne’e, entaun iha hela de’it 17, entaun pertense sira ne’ebé mak uza iha plataforma sira ne’ebé mak anunsiu.
PLAN sempre nafatin halo kampañia liu-liu ligadu ba kampañia ne’ebé di’ak, tamba dala barak feto sira iha hasoru asedu no tratamento ladiak husi individual neébé laiha responsavel iha media sosial. Sempre halo ida ne’e, para oinsá bele promove alin feto sira ijola aan liu-liu alin feto sira oinsá bele iha diretu hanesan mós mane sira, tanba ne’e mak PLAN nafatin sosializa ou kampaña nafatin.
Iha biban ne’e mos Adjunto Rekursu Umanu Administrador Munisípiu Laútem Manuel Oliveira iha abertura hateten agradese ba SEKOMS bele partilla informasaun liuhusi Sensibiliza Literasia dijitál ba estudante sira nune’e sira utiliza ho matenek.
SEKOMS nia programa neé furak tebes tanba ne’e husu estudantes sira atu aproveita hodi rona nuneé bele implementa iha ida ida nia moris nomós bele mos atu haklaean liu tan siénsia sira ne’ebé maka sira hakarak estuda tanba google mak nu’udar banko de siénsia nomós informasaun, Hateten Manuel.
Diretór Eskola Sekundária Jerál Lere Anan Timor Santos hateten, Kampaña Nasionál Sensibilizasaun Literasia Dijitál no Promove Internet ne’e, bele ajuda ona Estudantes sira oinsá sira bele uza Internet ho lolos, liu liu publikasaun imajem ka informasaun sira iha Plataforma Facebook,Whatsapp, Youtube no seluk tan.
Tanba Estudante Eskola Sekundária Jerál Lere Anan Timor, mesak iha kapasidade matenek, espera ho partilla informasaun ida ne’e, estudante sira bele iha kapasidade liutan matenek no kritiku wainhira utiliza Plataforma dijitál.
Comment